Wolność zrzeszania się - Seminarium w Senacie RP

W dniu 7 lutego 2011 roku Akademia Liderów uczestniczyła w Seminarium dotyczącym merytoryczna dyskusja nad rozwiązaniami proponowanymi w projekcie ustawy o zrzeszeniach. Seminarium odbyło się w Senacie RP.

Gospodarzem Seminarium była Senacka Komisja Ustawodawcza i Senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Seminarium prowadzili Senator Bohdan Paszkowski - zastępca przewodniczącego Komisji Ustawodawczej oraz Stanisław Piotrowicz - przewodniczący Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

Wśród gości obecni byli: Piotr Szczepański (Fundacja Wspomagania Wsi), Izabela Albrycht (Instytut Kościuszki), Anna Błaszczak (Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich), Marcin Dadel (Rada Działalności Pożytku Publicznego), Małgorzata Lewandowska (Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Integracji Środowiska Lokalnego „Z edukacją w Przyszłość” w Korzeczniku), Katarzyna Sadło (Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego), Jerzy Płókarz (Społeczna Krajowa Sieć Ratunkowa, Polskie Radio Obywatelskie), Agata Tomaszewska (Forum Darczyńców).

W planie seminarium omawiane miały być następujące kwestie:

• Prezentacja istotnych rozwiązań projektu
• Omówienie uwag zgłoszonych w toku konsultacji
• Wolność zrzeszania się w ujęciu konstytucyjnym
• Bariery ekonomiczne i proceduralne
• Dostosowanie form do celów i zakresu działalności – przekształcenia
• Dyskusja i wnioski

Seminarium przebiegło według następującego programu:

1. Wprowadzenie – senator Łukasz Abgarowicz
2. Omówienie istotnych zmian w projekcie – biuro legislacyjne Senatu
3. Opinie ekspertów
4. Opinie przedstawicieli organizacji pozarządowych i in. uczestników seminarium

Ad. 1

Senator Łukasz Abgarowicz (wnioskodawca projektu ustawy o zrzeszeniach (druk senacki 1028) przedstawił senacki projekt ustawy o zrzeszeniach, zaznaczając, że projekt jest stale modyfikowany i nazywając go „przedprojektem”. Senator poinformował, że ze względu na dużą ilość uwag, pierwsze czytanie projektu zostaje przesunięte z dnia 8 lutego na 15 marca 2011 r., a właściwe konsultacje rozpoczną się po pierwszym czytaniu. Senator zapowiedział, że przed pierwszym czytaniem odbędzie się też spotkanie z osobami, które zgłoszą pisemne uwagi do projektu.

Uzasadniając potrzebę uchwalenia projektu ustawy o zrzeszeniach, Senator zwrócił uwagę na takie problemy jak: mała aktywność zarejestrowanych stowarzyszeń, niepowstawanie nowych organizacji, bariery prawne, słaby dialog społeczny oraz niezorganizowanie sektora mikroprzedsiębiorstw. Wśród planowanych ulepszeń warunków działania stowarzyszeń wymienił: uproszczenie księgowości, wprowadzenie zdolności prawnej dla stowarzyszeń zwykłych, możliwość zrzeszania się dla celów jednorazowych (zrzeszenia nierejestrowe, porozumienia partnerskie), zmniejszenie liczby członków i zrównanie członków. Senator zapewnił, ze projekt ustawy o zrzeszeniach chroni prawa nabyte, nie nakłada na stowarzyszenia już zarejestrowane obowiązku zmiany statutów (o ile stowarzyszenie nie zmienia swojej działalności), a statuty nie będą musiały zawierać informacji o planie finansowym.

Ad. 2

Mecenas z Biura Legislacyjnego Senatu omówił od strony prawnej główne zmiany w projekcie wprowadzone po 14 grudnia 2010 r. (tj. po posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, gdy projekt był pierwszy raz omawiany). Projekt przedstawiony na seminarium znajduje sie w załączniku nr 1.

Ad. 3

Ekspertami zaproszonymi przez gospodarzy seminarium byli:

1. Antoni Kamiński (Pracownik naukowy ISP PAN i Collegium Civitas, były szef Transparency International),
2. Bohdan Wyżnikiewicz (Wiceprezes Zarządu Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową),
3. Jerzy Strzelecki (Członek rady Towarzystwa Ekonomistów Polskich, członek rady nadzorczejFundacji Akademii Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr Bogusława Federa),
4. Jan Stefanowicz (adwokat, członek rady nadzorczej Fundacji Akademii Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr Bogusława Federa)
5. Bogusław J. Feder (Fundator Fundacji Akademii Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr Bogusława Federa),
6. Henryk Wujec (Doradca Prezydenta RP).

Generalnie ww. eksperci pozytywnie ocenili projekt ustawy o zrzeszeniach, podkreślając jej następujące walory:

• możliwość zrzeszania się ze sobą różnych podmiotów (A. Kamiński)
• pozytywne skutki makroekonomiczne (B. Wyżnikiewicz)
• zniesienie barier dla mikroprzedsiębiorców w tworzeniu samorządów (B. Wyżnikiewicz)
• stworzenie   możliwości   zrzeszania się przez ruch konsumencki, zamiast skupiania się na organizacjach pozarządowych (B. Wyżnikiewicz)
• wprowadzenie możliwości reprezentacji dla mikroprzedsiębiorców, którzy mogliby zacząć wpływać, np. na wysokość podatków (B. Wyżnikiewicz)
• łatwość zrzeszania się (J. Strzelecki)
• wielość form zrzeszania się (J. Strzelecki)
• zmniejszona liczba członków wymagana do utworzenia stowarzyszenia (H. Wujec)

Min. Henryk Wujec zaznaczył, że w pracach nad projektem potrzebna jest dyskusja, a do przyjęcia ustawy – wola większości.

Ad. 4

Izabela Albrycht (Instytut Kościuszki) oceniła że projekt wprowadza korzystne zmiany, tj.: zmniejszona liczba członków wymagana do utworzenia stowarzyszenia, mechanizm tworzenia partnerstw potrzebnych do realizacji projektów partnerskich.

Piotr Szczepański (Fundacja Wspomagania Wsi) zwrócił uwagę, że to nie przepisy obecnej ustawy o stowarzyszeniach są główną przeszkodą w zrzeszaniu się obywateli. Powołując sie na wyniki sondażu, niedawno przeprowadzonego przez Fundację wśród stowarzyszeń wiejskich i z małych miast, Piotr Szczepański wskazał, że barierą, która powstrzymuje obywateli przed założeniem organizacji jest brak środków na działanie, a następnie problemy w zaangażowaniu innych osób. Dopiero w trzeciej kolejności pytani wskazali na „skomplikowane procedury związane z założeniem organizacji”, ale równie ważne są „skomplikowane procedury związane z prowadzeniem organizacji”.

Anna Błaszczak (Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich) zwróciła uwagę na potrzebę ograniczenia wpływu starostów na proces rejestracji organizacji, gdyż dotychczasowa praktyka wskazuje, że uwagi starostów często są bezpodstawne i utrudniają zakładanie stowarzyszeń.

Marcin Dadel (Rada Działalności Pożytku Publicznego) szeroko omówił uwagi wypracowane przez różne organizacje i zawarte we wspólnym stanowisku (załącznik nr 2), zwracając szczególna uwagę na:

• zawarty w projekcie ustawy obowiązek zatwierdzania przez stowarzyszenie planu finansowego,
• problem, czym w razie uchwalenia projektowanej ustawy staną się obecnie działające związki stowarzyszeń,
• brak uzasadnienia dla projektowanych 4 form zrzeszania się,
• brak przeprowadzonej przez projektodawców analizy konsekwencji wprowadzenia ustawy.

Senator Zbigniew Cichoń krytycznie ocenił projekt ustawy o zrzeszeniach, zaznaczając, że niezbędne zmiany prawne potrzebne do poprawy jakości i możliwości zrzeszania się należy rozważyć w ramach ewentualnej nowelizacji ustawy prawo o stowarzyszeniach, a nie tworzyć nową ustawę.

Seminarium odbyło się 7 lutego 2011 roku.

Autorem notatki jest Agata Tomaszewska z Forum Darczyńców w Polsce.

źródło: Witryna Wiejska