Wolność zrzeszania się - Seminarium w Senacie RP

W dniu 7 lutego 2011 roku Akademia Liderów uczestniczyła w Seminarium dotyczącym merytoryczna dyskusja nad rozwiązaniami proponowanymi w projekcie ustawy o zrzeszeniach. Seminarium odbyło się w Senacie RP.

Gospodarzem Seminarium była Senacka Komisja Ustawodawcza i Senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Seminarium prowadzili Senator Bohdan Paszkowski - zastępca przewodniczącego Komisji Ustawodawczej oraz Stanisław Piotrowicz - przewodniczący Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

Wśród gości obecni byli: Piotr Szczepański (Fundacja Wspomagania Wsi), Izabela Albrycht (Instytut Kościuszki), Anna Błaszczak (Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich), Marcin Dadel (Rada Działalności Pożytku Publicznego), Małgorzata Lewandowska (Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Integracji Środowiska Lokalnego „Z edukacją w Przyszłość” w Korzeczniku), Katarzyna Sadło (Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego), Jerzy Płókarz (Społeczna Krajowa Sieć Ratunkowa, Polskie Radio Obywatelskie), Agata Tomaszewska (Forum Darczyńców).

W planie seminarium omawiane miały być następujące kwestie:

Prezentacja istotnych rozwiązań projektu
Omówienie uwag zgłoszonych w toku konsultacji
Wolność zrzeszania się w ujęciu konstytucyjnym
Bariery ekonomiczne i proceduralne
Dostosowanie form do celów i zakresu działalności – przekształcenia
Dyskusja i wnioski

Seminarium przebiegło według następującego programu:

Wprowadzenie – senator Łukasz Abgarowicz
Omówienie istotnych zmian w projekcie – biuro legislacyjne Senatu
Opinie ekspertów
Opinie przedstawicieli organizacji pozarządowych i in. uczestników seminarium

Ad. 1

Senator Łukasz Abgarowicz (wnioskodawca projektu ustawy o zrzeszeniach (druk senacki 1028) przedstawił senacki projekt ustawy o zrzeszeniach, zaznaczając, że projekt jest stale modyfikowany i nazywając go „przedprojektem”. Senator poinformował, że ze względu na dużą ilość uwag, pierwsze czytanie projektu zostaje przesunięte z dnia 8 lutego na 15 marca 2011 r., a właściwe konsultacje rozpoczną się po pierwszym czytaniu. Senator zapowiedział, że przed pierwszym czytaniem odbędzie się też spotkanie z osobami, które zgłoszą pisemne uwagi do projektu.

Uzasadniając potrzebę uchwalenia projektu ustawy o zrzeszeniach, Senator zwrócił uwagę na takie problemy jak: mała aktywność zarejestrowanych stowarzyszeń, niepowstawanie nowych organizacji, bariery prawne, słaby dialog społeczny oraz niezorganizowanie sektora mikroprzedsiębiorstw. Wśród planowanych ulepszeń warunków działania stowarzyszeń wymienił: uproszczenie księgowości, wprowadzenie zdolności prawnej dla stowarzyszeń zwykłych, możliwość zrzeszania się dla celów jednorazowych (zrzeszenia nierejestrowe, porozumienia partnerskie), zmniejszenie liczby członków i zrównanie członków. Senator zapewnił, ze projekt ustawy o zrzeszeniach chroni prawa nabyte, nie nakłada na stowarzyszenia już zarejestrowane obowiązku zmiany statutów (o ile stowarzyszenie nie zmienia swojej działalności), a statuty nie będą musiały zawierać informacji o planie finansowym.

Ad. 2

Mecenas z Biura Legislacyjnego Senatu omówił od strony prawnej główne zmiany w projekcie wprowadzone po 14 grudnia 2010 r. (tj. po posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, gdy projekt był pierwszy raz omawiany). Projekt przedstawiony na seminarium znajduje sie w załączniku nr 1.

Ad. 3

Ekspertami zaproszonymi przez gospodarzy seminarium byli:

Antoni Kamiński (Pracownik naukowy ISP PAN i Collegium Civitas, były szef Transparency International),
Bohdan Wyżnikiewicz (Wiceprezes Zarządu Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową),
Jerzy Strzelecki (Członek rady Towarzystwa Ekonomistów Polskich, członek rady nadzorczejFundacji Akademii Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr Bogusława Federa),
Jan Stefanowicz (adwokat, członek rady nadzorczej Fundacji Akademii Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr Bogusława Federa)
Bogusław J. Feder (Fundator Fundacji Akademii Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr Bogusława Federa),
Henryk Wujec (Doradca Prezydenta RP).

Generalnie ww. eksperci pozytywnie ocenili projekt ustawy o zrzeszeniach, podkreślając jej następujące walory:

możliwość zrzeszania się ze sobą różnych podmiotów (A. Kamiński)
pozytywne skutki makroekonomiczne (B. Wyżnikiewicz)
zniesienie barier dla mikroprzedsiębiorców w tworzeniu samorządów (B. Wyżnikiewicz)
stworzenie możliwości zrzeszania się przez ruch konsumencki, zamiast skupiania się na organizacjach pozarządowych (B. Wyżnikiewicz)
wprowadzenie możliwości reprezentacji dla mikroprzedsiębiorców, którzy mogliby zacząć wpływać, np. na wysokość podatków (B. Wyżnikiewicz)
łatwość zrzeszania się (J. Strzelecki)
wielość form zrzeszania się (J. Strzelecki)
zmniejszona liczba członków wymagana do utworzenia stowarzyszenia (H. Wujec)

Min. Henryk Wujec zaznaczył, że w pracach nad projektem potrzebna jest dyskusja, a do przyjęcia ustawy – wola większości.

Ad. 4

Izabela Albrycht (Instytut Kościuszki) oceniła że projekt wprowadza korzystne zmiany, tj.: zmniejszona liczba członków wymagana do utworzenia stowarzyszenia, mechanizm tworzenia partnerstw potrzebnych do realizacji projektów partnerskich.

Piotr Szczepański (Fundacja Wspomagania Wsi) zwrócił uwagę, że to nie przepisy obecnej ustawy o stowarzyszeniach są główną przeszkodą w zrzeszaniu się obywateli. Powołując sie na wyniki sondażu, niedawno przeprowadzonego przez Fundację wśród stowarzyszeń wiejskich i z małych miast, Piotr Szczepański wskazał, że barierą, która powstrzymuje obywateli przed założeniem organizacji jest brak środków na działanie, a następnie problemy w zaangażowaniu innych osób. Dopiero w trzeciej kolejności pytani wskazali na „skomplikowane procedury związane z założeniem organizacji”, ale równie ważne są „skomplikowane procedury związane z prowadzeniem organizacji”.

Anna Błaszczak (Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich) zwróciła uwagę na potrzebę ograniczenia wpływu starostów na proces rejestracji organizacji, gdyż dotychczasowa praktyka wskazuje, że uwagi starostów często są bezpodstawne i utrudniają zakładanie stowarzyszeń.

Marcin Dadel (Rada Działalności Pożytku Publicznego) szeroko omówił uwagi wypracowane przez różne organizacje i zawarte we wspólnym stanowisku (załącznik nr 2), zwracając szczególna uwagę na:

zawarty w projekcie ustawy obowiązek zatwierdzania przez stowarzyszenie planu finansowego,
problem, czym w razie uchwalenia projektowanej ustawy staną się obecnie działające związki stowarzyszeń,
brak uzasadnienia dla projektowanych 4 form zrzeszania się,
brak przeprowadzonej przez projektodawców analizy konsekwencji wprowadzenia ustawy.

Senator Zbigniew Cichoń krytycznie ocenił projekt ustawy o zrzeszeniach, zaznaczając, że niezbędne zmiany prawne potrzebne do poprawy jakości i możliwości zrzeszania się należy rozważyć w ramach ewentualnej nowelizacji ustawy prawo o stowarzyszeniach, a nie tworzyć nową ustawę.

Seminarium odbyło się 7 lutego 2011 roku.

Autorem notatki jest Agata Tomaszewska z Forum Darczyńców w Polsce.

źródło: Witryna Wiejska